«Пінскаму» чаўну больш за 150 год

Навуковы супрацоўнік музея Беларускага Палесся Валянцін Чорненькі распавёў карэспандэнту Медыя-Палесся: «Лодку вымыла на рацэ Прыпяць ля вёскі Сачковічы Пінскага раёна. Яе на сярэдзіне ракі знайшлі мясцовыя жыхары, выцягнулі на бераг і паведамілі нам пра знаходку. Праўда, калі мы прыехалі яе забіраць, лодкі на беразе не аказалася: нехта спіхнуў яе назад у ваду. Таму нам давялося даставаць яе зноў. На жаль, кавалкі керамікі, якія таксама людзі знайшлі непадалёку, нам не дасталіся: іх нехта забраў ці выкінуў».

Човен выдзеўблі са ствала дрэва. Ён вельмі добра захаваўся, пашкоджаны толькі нос і карма. Яго даўжыня – 4 м 70 см, таўшчыня бартоў – 2 см, днішча – 2,5 см. Драўніна мяккая, хутчэй за ўсё, гэта вяз ці ліпа. Човен падобны на індыйскую пірогу, разлічаны на двух чалавек і прымяняўся, хутчэй за ўсё, для лоўлі рыбы, бо перавозіць грузы на ім было б не зручна.

«Магу з упэўненасцю сказаць, што лодка вельмі старая: такіх ужо больш стагоддзя на Палессі ніхто не робіць. Справа ў тым, што, як толькі на тэрыторыі Беларусі з’явіліся піларамы, змянілася тэхналогія вырабу лодак: іх сталі рабіць з дошак. Таму мяркую, што гэты экзэмпляр зроблены ў сярэдзіне ХІХ стагоддзя», – адзначыў Валянцін Чорненькі.

Зараз лодка знаходзіцца ў падвале музея. Галоўная задача супрацоўнікаў – захаваць знаходку, бо дрэва высыхае і робіцца крохкім. Таму для кансервацыі яе будуць прапітваць спецыяльнымі рэчывамі. І хутка яна зойме дастойнае месца ў экспазіцыі музея Беларускага Палесся, бо такога экспаната дагэтуль тут не было.

«Столінскі» човен, магчыма, равеснік «пінскага»

Такога экспаната да нядаўняга часу не было і ў Столінскім раённым краязнаўчым музеі. Але, амаль адначасова з пінскім, у фонд музея трапіў цікавы экспанат: двухмесны човен. Некалькі год таму падобная знаходка ўжо была на Століншчыне: у Гарыні знайшлі аднамесную лодку.

Як паведаміла карэспандэнту Медыя-Палесся дырэктар Столінскага раённага краязнаўчага музея Святлана Вярэніч, човен знайшлі дзеці, якія купаліся ў рацэ Гарынь, непадалёку ад Беражнога. Хлопцы расказалі аб знаходцы аднавяскоўцу-краязнаўцу Фёдару Бышко, які адразу перадаў навіну ў музей. 

«Дзесяцікласснікі Аляксандр Германовіч, Васіль Уродніч, Максім Зіноўчык спрабавалі самі яго выцягнуць, аднак усё закончылася няўдачай, бо човен амаль цалкам быў замыты пяском, – расказвае Святлана Вярэніч. – Па дапамогу мы звярнуліся да начальніка райаддзела па надзвычайных сітуацыях Аляксандра Мінчыка. Дзякуючы яму і спецыялістам аддзела, човен паспяхова паднялі на паверхню. Дзякуй усім, хто дапамог дастаць з ракі і перавезці ў музей гэту знаходку».

Човен быў уваткнуты носам ў зямлю прыкладна пад вуглом 70-80 градусаў. Зроблены ён таксама са ствала аднаго дрэва. Супрацоўнік музея Аляксей Вярэніч мяркуе, што гэта, хутчэй за ўсё, дуб. Па словах спецыялістаў, на першы погляд, гэтаму чоўну не менш за 150-200 год. Прыкладная даўжыня чоўна – 4 м, шырыня чоўна – 70 см, таўшчыня сцяны – 2,8 см; таўшчыня днішча: нос – 5 см, карма – 8 см.  

«Тут два варыянты адносна таго, адкуль з’явіўся гэты човен: першы – ён належаў мясцоваму жыхару, другі – яго ў гэтыя месцы магло прынесці падчас павадка».  Човен выкарыстоўваўся для рыбалкі, для перамяшчэння па мясцовасці ў час павадку.

У цэлым, у чоўна пашкоджаны нос і карма, дзе-нідзе ў сценках выпалі сучкі, з’явіліся трэшчыны.

Разам з чоўнам з вады дасталі якар. Час адклаў на яго выгляд свой адбітак, але гэта не перашкаджае  добра разгледзець яго і ўявіць, якім ён быў некалі.

«Агульныя намаганні ўсіх неабыякавых да гісторыі свайго краю людзей дапамаглі захаваць гэты ўнікальны экспанат, які з цягам часу ўпрыгожыць экспазіцыю раённага краязнаўчага музея», – дадала Святлана Вярэніч. 

Што датычыцца Лунінеччыны, то, як адзначыла дырэктар Лунінецкага раённага краязнаўчага музея Наталля Благадзёрава, у апошнія  гады ў рэках, што працякаюць па тэрыторыі раёна, такіх знаходак не было. 

Подписывайтесь на нашу страничку в Facebook

Подписывайтесь на нашу страничку в Vkontakte