— Толькі можна не факусаваць увагу на мне? — просит Максим, когда соглашается на интервью. — Хацелася б паказаць іншым, што гэта магчыма, і натхніць кагосьці, а не распавядаць пра сябе. Я ж не ўнікальны.

«Неуникальный» Максим Богданович закончил белорусскоязычную гимназию № 4 города Минска. Стихи не пишет, но поэзию ценит. Особенно «Пагоню» — любимое из творчества своего тезки и из всего беллита.

— Верш круты, імпануе гэтай падлеткавай рамантычнасці. Не скажу, што я рамантык, але настрой верша вельмі сугучны з тым, што адбываецца ў маім узросце.

Встретиться Максим предлагает в Пушкинской библиотеке, где он готовился к американским экзаменам. Тут он — почти легенда, лицо которой пока не знают.

— А вы ведаеце, што хлопчык з чацвёртай гімназіі паступіў у Гарвард? — обращается к нему читатель с седой бородой. — Наконт гэтага гутарыць будзеце?

— Ну-у-у, так, пэўна, — смущается Максим.

— То, можа, гэта ты і ёсць?

— Ну, так.

— Ты? Шуткуеш ці на самай справе? — растерянно смотрит на него незнакомец.

Максим широко и смущенно улыбается.

«Мне падабаюцца кнігі, атмасфера. Сюды можна прыйсці, нібы ў антыкавярню, з кімсьці сустрэцца і папрацаваць», — рассказывает о любви к Пушкинской библиотеке Максим Богданович

Фамилией парень обязан отцу, именем — бабушке.

— Бабулі вельмі падабалася імя Максім. Яна прапанавала, і ўсе пагадзіліся. Хаця з дзяцінства думаў, што маму бянтэжыла сугучнасць з біяграфіяй пісьменніка. Але нядаўна высветліў, што яна нармальна ставілася да імя. Таму нічога асаблівага ў гэтай гісторыі няма.

— Вялі ўлік, колькі разоў пры знаёмстве людзі рабілі здзіўлены твар: «Максім Багдановіч»?

— Спачатку мне нават падабалася, было смешна. Асабліва настаўнікі ў пятым класе дзівіліся: «Наступны Багдановіч. Багдановіч?!» Амаль пры кожнай сустрэчы незнаёмцы падкрэсліваюць, што я цёзка беларускага паэта. Але прызвычаіўся, таму зараз не звяртаю ўвагі.

К экзаменам готовился по видео на YouTube. По общему тесту SAT получил 1540 баллов из 1600

Еще год назад на вопрос «Кем ты видишь себя через год?» Максим Богданович уверенно сказал бы: «Студентом медицинского университета». Парень собирался поступать на фармацевтический факультет и даже не думал уезжать за границу.

— У мяне ніколі не было зневажальнага стаўлення да беларускай адукацыі і жадання абавязкова з’ехаць адсюль. Проста так атрымалася.

Чтобы так получилось, Максим выучил английский язык, на отлично сдал четыре экзамена, написал убедительное эссе и уверенно прошел интервью с представителем Гарвардского университета. С репетитором Максим занимался всего четыре раза — все остальное время готовился сам.

— Амерыканскія тэсты нашмат цікавейшыя за ЦТ. Само адчуванне ад падрыхтоўкі зусім іншае. Калі ЦТ — гэта маркота, а кожная гадзіна — прымус, то тут было вельмі цікава. Шмат, напрыклад, рыхтаваўся па відэа, якія знаходзіў на YouTube, а таксама адкрыў для сябе цудоўны сайт khanacademy.org. Калі б гэта было сумна, я не займаўся б.

К поступлению в Гарвард американские школьники готовятся чуть ли не с детского сада. У Максима на это ушло 6−7 месяцев. В итоге — международный тест по английскому языку TOEFL он сдал на 109 баллов из 120, общий экзамен SAT — на 1540 из 1600, экзамен по химии — на 790 из 800, по биологии — на 760 из 800. А вот результат по математике Максим забыл.

— Мне вельмі пашэнціла з настаўнікамі. Усё, што я ведаю, — з таго, чаму сам навучыўся і што мне дала школа. У нас, канешне, шмат праблем у адукацыі, але на сваім досведзе ўпэўніўся: ёсць настаўнікі, якія даюць моцныя веды, з якімі можна паступіць нават у Гарвард.

Кроме этих результатов, Максим подавал выписку школьных оценок, эссе, три рекомендации и описывал свое внеучебное увлечение.

О том, что ты учился в музыкальной школе сразу на двух инструментах, писать не стоит, говорит Максим. А вот про то, что занимался фехтованием, — разрешает: это увлечение ему помогло при поступлении.

— Пункт, звязаны з заняткамі па-за межамі школы, дапамагае ўніверсітэту зразумець, хто ты такі. Таму ён вельмі важны, не менш за іншыя. Амерыканцам важна стварыць гарманічныя ўмовы, каб на кампусе жылі і вучыліся разам людзі з розных культур, якія будуць дапамагаць табе расці.

Несмотря на уйму потраченных сил и времени, до января Максим считал поступление в США просто попыткой. К возможной неудаче он относился легко. Родители не очень поддерживали его идею и не особо интересовались процессом. Подготовкой документов, сдачей экзаменов он занимался сам, без чьих-либо подсказок.

— Падаваў дакументы з такой думкай: «Жывем адзін раз. Калі не зраблю гэтага зараз, то пасля магчымасці не будзе». Так, заяўка забірае шмат часу і працы, аднак пасля вы будзеце адчуваць сябе супермэнам.

Когда Максима пригласили на интервью, его неуверенность в успехе зашаталась.

— Спачатку мне патэлефанавалі з Прынстанскага ўніверсітэта. Інтэрв’ю з ім прайшло нармалёва, але не вельмі: калі яно скончылася, столькі харошых думак прыйшло ў галаву! З Гарвардам атрымалася інакш. Замест стандартнай паўгадзіны мы размаўлялі 70 хвілін. Пра кнігі, антрапалогію, сітуацыю ў Беларусі. Распавядаў, як выступаў на канферэнцыях па гісторыі. Былі пытанні пра сям’ю, мае цікавасці. Адчуванне было касмічным.

«Галоўнае, каб бацькі і вучні адразу не адкідвалі магчымасць з-за таго, што гэта нерэальна»

В один из последних дней марта Максим проснулся, открыл электронную почту и нашел в нем письмо с заветным «Congratulations!». От радости начал звонить другу и кричать в трубку что-то неразборчивое.

В письме, которое прислали Максиму, одним из пунктов, почему его взяли, говорилось примерно следующее: «Мы ценим ваши усилия по сохранению белорусской культуры и языка»

— Бацька сказаў: «Супакойся». Гэта было… — Максим, похоже, в деталях помнит тот день. — Твой сын паступіў у Гарвард, і першае, што ён кажа: «Супакойся»? Маці сказала: «Сур’ёзна? Правер яшчэ раз! Ты правільна пераклаў? Правер!»

Вообще-то маме, говорит Максим, идея уехать за океан понравилась не очень: переживает, как он будет там один. Сам Максим этого не боится.

— Я ўдзячны бацькам. На працягу ўсяго жыцця яны стваралі ўмовы, каб я мог займацца тым, што мне цікава. У іх не было ідэі-фікс: «Мой сын мусіць быць музыкам ці навукоўцам, таму не выйдзе са свайго пакоя, пакуль не дапрацуе». Не. Ніколі не было спрэчак у сям’і. Адна справа нешта вывучаць, калі ў тваёй сям’і ўсё добра, і зусім іншая, калі вы прыходзіце дадому і не хочаце там быць. Мне вельмі пашэнціла.

Папа Максима работает терапевтом в поликлинике, мама — ведущим специалистом в Национальном центре интеллектуальной собственности.

— Менавіта яны прывялі мяне на фехтаванне, яны далі сродкі на экзамены. Наогул, тэсты абышліся ў суму каля 1000 долараў. Гэта не тыя грошы, якія бацькі могуць проста даць са словамі: «Ідзі паспрабуй, можа, нешта і атрымаецца». Так, я пайшоў на рызыку. Затое цяпер маю поўнае фінансаванне сваёй вучобы і пражывання, а гэта 80 тысяч долараў на год. Я сам доўга лічыў: паступіць нерэальна. У мяне нават блок быў на гэты конт. Цяпер я хацеў бы сказаць: галоўнае, каб бацькі і вучні, якія разглядаюць гэтую магчымасць, не адкідвалі яе адразу з-за таго, што гэта немагчыма. Магчыма!

27 августа у Максима начнется учеба в престижном университете и, похоже, новая жизнь за океаном. На протяжении четырех будущих лет он планирует изучать нейробиологию.

— Раней я не разглядаў кар’еру вучонага як магчымую для сябе. У Беларусі навукоўцам быць складана. А зараз усё больш думаю пра гэта. Мае прафесійныя мары хутка змяняюцца. Я ведаю толькі тое, што нічога не ведаю. Але ж мне вельмі хочацца працаваць у той сферы, якая мне сапраўды цікавая і ў якой я магу прыносіць карысць. Зараз, напрыклад, я гляджу розныя відэа, як ракавыя клеткі перастаюць быць ракавымі. Праз пэўны час, магчыма, цікавасць зменіцца. Галоўнае — я хачу прыносіць карысць гэтаму свету.