Серыя пачынаецца і заканчваецца абсурднымі пагонямі за пратэстоўцамі, але ў лапы «правасуддзя» трапляюць і выпадковыя людзі, як то неабыякавая бабуля ў чырвона-зялёным касцюме, якая прамаўляе знаёмыя «так і трэба, фашыстам гэтым», і дзед, які ў слухаўках проста выбівае свой дыван. А ў сярэдзіне серыі пакуюць яшчэ і сляпога з бела-чырвона-белым кіёчкам. Суд разбярэцца!
Праз недахоп месцаў у турмах кіраўніцтва загадвае амапаўцу, якога гуляе акцёр Андрэй Новік, забраць затрыманых на акцыі пратэстоўцаў да сябе дадому на 15 сутак, расказвае Наша Ніва.
Пад’езд дома, дзе жыве амапавец, да болі нагадвае калідоры ізалятара — тыя ж маляваныя алейнай казённай фарбай сцены, тыя ж краты на лесвіцы. Дома парадкі не лепшыя. Размовы паміж сужэнцамі зводзяцца да дзвюх фраз «Коцік?» і «Я х**ю», якім жонка выказвае ўсю глыбіню свайго абурэння з’яўленнем нечаканых гасцей у доме.
Як кажуць, за кожным вялікім мужчынам стаіць вялікая жанчына. У сям’і амапаўца яна стаіць хутчэй над ім. Яе ролю выконвае купалаўка Валянціна Гарцуева. Вінаваты ў дыскамфорце жонкі сілавік сам уначы адбывае пакаранне на падлозе з уключаным святлом.
Да абсурду даведзена і правасуддзе. Суддзя ўжо праводзіць не проста анлайн-пасяджэнне, але вядзе яго наўпрост з уласнай кухні, папіваючы гарбату і замацоўваючы прысуд 15 сутак ударам малаточка для мяса.
Трое асуджаных прадстаўляюць абагульненыя тыпажы. Ролю беларускамоўнага змагара выконвае паэт і музыкант Віталь Рыжкоў, айцішніка — фатограф Глеб Бурнашаў. Для іх пакой дзяцей амапаўца пераўтвараецца ў камеру, ванны пакой — у месца допытаў.
Умовы ў імправізаванай камеры ў параўнанні з Акрэсціна насамрэч казачныя: адчыняюцца вокны, нармальны туалет, усяго тры чалавекі на пакой, ніхто не шманае, цёплая падлога, няма клапоў, шмат рэчаў, няхай і дзіцячых, якімі можна сябе заняць, на маленькіх ложках без пасцелі куды мягчэй спаць, чым на металічных «грылях», і нават на вуліцу выводзяць на прагулку. «Каб я так сядзеў», падумаюць многія, хто прайшоў праз іншы досвед.
Жонка, як сапраўдная гаспадыня, хутка знаходзіць практычную карысць ад арыштантаў. Яны прыбіраюць, мыюць посуд, абіраюць бульбу, даглядаюць дзяцей, рашаюць з імі хатнія заданні і гуляюць у моўныя гульні.
Зрэшты, не будзем спойліць.
Хронаметражу серыі мала для таго, каб раскрыць персанажаў, іхнія памкненні, становішча ў сям’і дзяцей, якія знаходзяць сярод арыштантаў сяброў, ды й постаці саміх арыштантаў, якія чамусьці ўвесь час, калі не крычаць ад болю, застаюцца непраўдападобна нямымі. Мы даведваемся пра іхнія ролі толькі з апісання. Усё намечана штрыхавымі лініямі.
Цяжка нешта сказаць і пра гульню акцёраў, яе тут вельмі мала — акцёрам проста няма дзе і няма калі сябе праявіць.
Гвалт у серыяле паказаны натуралістычна. У выпадку з вязнямі, якіх караюць за спробу збегчы, за няправільна вырашаную задачу па матэматыцы і за абдымкі дзяцей, у чыім пакоі іх пасялілі, мы не бачым гвалт прама, усё адбываецца за зачыненымі дзвярыма, але мы выдатна чуем удары і стогны, бачым рухі за шклом.
Вялікая колькасць беларусаў у апошнія гады былі сведкамі гвалту так званых «сілавікоў» або сталі ягонымі ахвярамі. І гэты боль яшчэ не зажыў, кожны дзень такому гвалту падвяргаюцца ўсё новыя і новыя беларусы. Гэтыя сцэны не даюць засмяяцца ад абсурду сітуацыі, бо абуджаюць трывогу і выціснутыя ўспаміны.
Боль і гвалт часцяком выклікаюць, акрамя жаху, яшчэ і смех. Некаторыя псіхолагі лічаць, што жах і гумар у аснове сваёй маюць адны і тыя ж феномены: неадпаведнасць і парушэнне нормаў. Але ў такой чуллівай, магчыма, тэме варта быць больш далікатным.
Першая серыя на каналах «Белсата» за два дні сабрала больш за 110 тысяч праглядаў.
Наступныя серыі, «Патрыятычнае практыкаванне» і «Прыснілася», відаць, будуць развіваць іншыя абсурдныя «працэсы», што адбываюцца ў краіне, а не гісторыю сям’і амапаўца.
Новыя серыі пакуль недаступныя да прагляду, але ўжо былі паказаныя на фестывалі «Бульбамуві-2023», атрымаўшы станоўчыя рэцэнзіі ад кінааглядальнікаў. Кінакрытык Тарас Тарналіцкі, напрыклад, напісаў, што «так павінна выглядаць беларускае гульнявое кіно здаровага чалавека».
Нам то з адной серыі прымагніціцца да гэтага кіно не ўдалося. Магчыма, варта было б выкладаць адразу некалькі эпізодаў, каб глядач уцягнуўся ў гэтую анталогію беларускай рэчаіснасці.